ჯანმრთელობა
რა გვეხმარება სტრესის დროს?
სტრესის სიმპტომების ამოცნობა, სტრესორების შემცირება და სტრესთან გამკლავება
ყოველდღიურობა სავსეა გამოწვევებით: შეხვედრები, ვალდებულებები, საოჯახო საქმეები. თუ განცდილი სტრესი უმართავია, სხეული და ფსიქიკა წონასწორობიდან გამოდის.
როდის გვაავადებს სტრესი?
როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, დღეს სტრესი ფართოდაა გავრცელებული და ყველგან აღწევს. პროფესია, სამსახური და სწავლა ყველაზე ხშირ სტრესორებს განეკუთვნება. სწორად დოზირებული სტრესი ქმედითუნარიანობას კიდეც ამაღლებს: თუ სტრესული სიტუაცია გვაიძულებს მაქსიმალური კრეატიულობა გამოვიჩინოთ და მამოტივირებლად მოქმედებს, მაშინ მას მეცნიერები პოზიტიურ ანუ ეუსტრესს უწოდებენ.
ხანგრძლივად სტრესის ზემოქმედება ჯანმრთელობისთვის საფრთხეს წარმოადგენს. თუ ორგანიზმი იმდენად გადატვირთულია, რომ თითქმის არ არის მოშვების ფაზები და სტრესთან გამკლავება შეუძლებელია ამ შემთხვევაში საუბარია უარყოფით ანუ დისტრესზე. დროთაგანმავლობაში ჰომეოსტაზი მკვეთრად ირღვევა და მანიფესტირდება გამოფიტვის (გადაწვის) სიმპტომები.
სიმპტომთა იდენთიფიკაცია
ხანგრძლივი სტრესი გამოფიტვის და გადაწვის მდგომარეობას, ძილის პრობლემებს, გულ-სისხლძარღვთა და ნერვული სისტემების მხრივ ჩივილებს იწვევს.
საწყის ფაზაზე ფიზიკურ და ფსიქიკურ ნიშნებს წარმოადგენს:
- შინაგანი შფოთვა, გაღიზიანებადობა
- უმადობა
- ენერგიის ნაკლებობა, შრომის უნარის დაქვეითება
- კონცენტრაციის დაქვეითება, გულმავიწყობა, უარყოფით ფიქრთა კარუსელი
- ძილის დარღვევა, ამით გამოწვეული დაღლილობა, გამოფიტვა, უღონობა
- ზურგის ტკივილი, თავის ტკივილი და კუნთების დაჭიმულობა მხრებისა და ზურგის მიდამოში.
- დისტრესი ხანგრძლივია? მაშინ ორგანიზმს აღარ აქვს დრო და სივრცე აღდგენისა და მოშვებისთვის. შედეგად მანიფესტირდება:
- ფსიქიკური გადატვირთვა: გამოფიტვა, ნევროზი, ძილის დარღვევა, დეპრესია, შიშები, Burn-out-სინდრომი
- გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მხრივ: გულის ფრიალი, გახშირებული პულსი მომატებული არტერიული წნევა.
- კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მხრივ: არარეგულარული კუჭის მოქმედება, გულისრევა, სპაზმები კუჭის არეში, გულძმარვა, გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომი, ჩივილები ნაღვლის ბუშტსა და ღვიძლში.
- საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემა: დაძაბულობა, დაჭიმულობა განსაკუთრებით ზურგისა და მხრების კუნთები, თავის ტკივილი.
- კანი: კანის დაავადებები, ისეთი პრობლემების გაუარესება, როგორებიცაა ფსორიაზი და ნეიროდერმიტი.
- ქრონიკული სტრესის ზემოქმედებით იზრდება გრიპოზული ინფექციებით ავადობის რისკი.
ქრონიკული სტრესი აავადებს.
სიმპტომთა გამოვლენის შემდეგ უნდა დავიწყოთ მოქმედება. უპირველესყოვლისა სტრესფაქტორების შეძლებისდაგვარად შემცირება და მათი თავიდან არიდება.
სტრესორთა შემცირება
სტრესი სუბიექტურია – ინდივიდულურია მისი ზემოქმედებაც და მასზე რეაგირებაც.
ყველაზე ხშირი სტრესორებია:
- სამსახურებრივი და პროფესიული გადატვირთვა, გამოწვევები სწავლის დროს.
- პირადი და სოციალური კონფლიქტები
- ზეწოლა
- სხვებზე ზრუნვა
- დროის მუდმივი დეფიციტი (რელქსაციის არ არსებობა)
- გრძნობათა ორგანოების გადატვირთვა, ურბანული გარემო, ხმაური
- მუდმივად სხვის სამსახურში დგომა
- ფინანსური ვალდებულებები
- საკუთარი თავის მიმართ მაღალი მოთხოვნები
- შიში, ბრაზი, ფრუსტრაცია, მარტოობის შეგრძნება
- ეგზისტენციალური კრიზისი და დეზორიენტაცია
- სხეულებრივი გადატვირთვა და გადაღლა
- ჯანმრთელობის დაზიანება, ინფექციები
- ურითმო ცხოვრების სტილი და არაჯანსაღი კვება
- ტოქსიკური ნივთიერებების მოხმარება
სტრესთან გამკლავების 10 მნიშვნელოვანი რჩევა:
ყველა სტრესს ვერ აღმოვფხვრით, ამიტომ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი შემცირება, მასთან გამკლავების და რელაქსაციის გზების გამონახვა.
ბუნებაში გასვლა! ლაშქრობა, სეირნობა, ველოსპორტი – სუფთა ჰაერზე რეგულარული ფიზიკური აქტივობა კორტიზოლის დონეს ამცირებს და ხელს უწყობს მოშვებას. მცირდება ცუდი ფიქრები, ნევროზული მდგომარეობა, უმჯობესდება განწყობა და ძილის ხარისხი.
ჯანსაღი კვება! განსაკუთრებით რთულ პერიოდში ორგანიზმი დიდი რაოდენობით მინერალებს მოიხმარს. მიირთვით ბევრი ახალი ხილი, ბოსტნეული; თხილეული-შეიცავს მნიშვნელოვან საკვებ ელემენტებს სხეულის ყველა უჯრედისათვის. უარი თქვით ტკბილეულსა და Fast Food -ზე.
მშვიდი ძილი! დაძინებამდე თავი აარიდეთ ტელევიზორს, გაჯეტებს. საღამოს სასარგებლოა სეირნობა, განსაკუთრებით კი უარყოფით ფიქრთა კარუსელისგან თავის დაღწევისთვის. სწრაფად მოიპოვებთ სიმშვიდეს და იოლდება ძილი.
რელაქსაციის ტექნიკა! იოგა, მედიტაცია და კონცენტრაციის სავარჯიშოები ფსიქიკური სტრესის შემცირებას და მშვიდ ძილს უწყობს ხელს.
მდგრადობის გაძლიერება! შინაგანი ძალა უმნიშვნელოვანესი წინაპირობაა სტრესის მართვისთვის. ოპტიმიზმი და მიმღებლობა ძირითადი სამარჯვეებია კონფლიქტებთან და კრიზისებთან გასამკლავებლად.
გაზმორება!
ნერვული დაძაბულობის დროს დღეში რამდენჯერმე გაიზმორეთ, გაიჭიმეთ. ეს დაგეხმარებათ ფიზიკური დაძაბულობის მოხსნაში.
რიტმი!
დაყავით თქვენი დღე სამუშაო და დასვენების ფაზებად. ყოველდღიური რუტინის რიტმული სტრუქტურა დაგეხმარებათ რელაქსაციაში და პრიორიტეტების სწორად დალაგებაში.
მეტი სინათლე ზამთარში!
გვიან შემოდგომასა და ზამთარში დღეები მკვეთრად მოკლეა და შესაბამისად დღის სინათლეც კლებულობს, რაც თავის მხრივ ჰორმონალურ რიტმზე ახდენს გავლენას, რომლბიც თავისმხრივ დღე-ღამის რიტმს განაგებენ. შესაძლებელია დაღლილობის შეგრძნებამ და უარყოფითმა ფიქრებმა იმატოს. ყოველ დღე ნებისმიერ ამინდში შეეცადეთ დღის სინათლეზე ფეხით ისეირნოთ, ამით თქვენ აიღებთ შუქის მარაგს და დაუთმობთ სივრცეს სასიამოვნო ფიქრებს.
სტრესის მოხსნა ცხელი აბაზანით!
ცხელი აბაზანა ხელს უწყობს ყოველდღიური დაძაბულობისა და სტრესისგან გათავისუფლებას. ბუნებრივი სააბაზანო ზეთები და რძეები, რომლებიც შეიცავს რელაქსაციის ხელშემწყობ ეთერზეთებს აძლიერებს აბაზანის მომადუნებელ ეფექტს. სტრესის დროს სასარგებლოა ლავანდას ზეთის აბაზანა, რომელსაც ამავდროულად არომათერაპიული ეფექტი აქვს.
Work Life Balance!
სამსახურში დიდ დროს ატარებთ ეკრანის წინ? მაშინ თქვენთვის საჭიროა Digital Detox. შეიძინეთ ჰობი რომელიც ხელგარჯილობასთან ან სოციალურ კონტაქტებთან არის კავშირში.
